Veel Nederlanders bezorgd over toename nepnieuws door AI

Ruim twee derde van de bevolking is bezorgd over de opkomst en het gebruik van AI. Men vreest onder meer de toename van nepnieuws en desinformatie. Dit blijkt uit het onderzoek Trends in Digitale Media dat onderzoeksbureau GfK jaarlijks onder Nederlanders uitvoert.

Een ruime meerderheid is bezorgd over de onduidelijkheid of informatie echt is. Men wil graag weten of content met behulp van AI is gecreëerd.

Stellingen over AI

Meningen en bezorgdheidover AI

Bron: GfK Trends in digitale media 2024

AI vaak gebruikt

Ondanks deze zorgen wordt AI in hoog tempo gemeengoed. Bijna iedereen is bekend met kunstmatige intelligentie en twee derde weet wat de toepassingen zijn. Dit geldt vooral voor 18-34-jarigen en hoger opgeleiden. Een derde van de bevolking heeft inmiddels zelf een AI-toepassing gebruikt. ChatGPT is veruit het meest gebruikte platform, vooral onder jongeren.

AI-platforms worden veel gebruikt voor het schrijven, samenvatten en verbeteren van teksten. Ook het zoeken van informatie en opdoen van inspiratie zijn populaire toepassingen. In mindere mate wordt generatieve techniek ook ingezet voor beeld en geluid.

Bezorgdheid groter dan optimisme

De groep AI-sceptici is aanzienlijk groter dan de groep die er positief over is. 68 procent maakt zich zorgen. Meest genoemde bezwaren zijn de risico’s op nepnieuws, desinformatie en het verlies van privacy en menselijke controle. Ook de zorgen over beïnvloeding, propaganda en de bedreiging van de democratie worden vaak genoemd.

Een kleine groep (23 procent) heeft vertrouwen in de output van AI en een wat grotere groep (36 procent) wijst op de vele mogelijkheden van de technologie.

Zorgen over de opkomst en gebruik van AI

Bezorgheid over AI

Bron: GfK Trends in digitale media 2024

Vertrouwen in AI-platforms laag

De bovenstaande bedenkingen en zorgen leiden tot een laag vertrouwen in AI. Nog geen kwart van de respondenten heeft vertrouwen in output van AI-platforms. Met dit lage vertrouwen lijken deze platforms aan te sluiten bij het lage vertrouwen dat het publiek heeft in social media zoals TikTok en X.

Rapportcijfer voor vertrouwen in verschillende mediakanalen

Vertrouwen in media

Bron: GfK Trends in digitale media 2024

Goede reputatie traditionele nieuwsmedia

Traditionele media zoals televisie en radio genieten daarentegen veel vertrouwen. Meer dan 80 procent van de dertienplussers heeft vertrouwen in het nieuws van nieuwssites, dagbladen, radio en televisie. Het vertrouwen in traditionele nieuwsmedia is in de afgelopen twee jaar zelfs licht toegenomen.

Het recente onderzoeksrapport van het Commissariaat voor de Media laat een vergelijkbaar beeld over het vertrouwen in nieuwsmedia zien.

Tegenwicht nieuwsmedia

Traditionele nieuwsmedia hebben dankzij dit vertrouwen, mits in goede wetgeving geborgd het vermogen om tegenwicht te bieden aan de nadelen die men bij AI ervaart, zoals de toename van desinformatie, verlies van privacy en van menselijke controle en de bedreiging voor de democratie. Daarbij is het wel nodig, zoals de WRR onlangs concludeerde dat er meer balans komt in de macht- en marktverhoudingen tussen uitgevers en big tech.

Over GfK Trends in Digitale Media 2024

Het onderzoek Trends in Digitale Media is in juni 2024 uitgevoerd door GfK in samenwerking met onder meer NDP Nieuwsmedia. Er zijn in totaal 1.273 dertienplussers ondervraagd. Het onderzoek wordt sinds 2011 jaarlijks uitgevoerd en gaat in op het gebruik van mobiele apparaten en de bijbehorende mediaconsumptie.