In opdracht van NDP Nieuwsmedia voerde economisch onderzoeksbureau Decisio een analyse uit naar de impact van de btw-verhoging op de journalistieke sector. In het basisscenario van het onderzoeksbureau krimpt de omzet uit abonnementen en losse verkoop met 10%. Dat betekent dat 270.000 huishoudens hun abonnement op hun krant vaarwel zullen zeggen. Dalende abonnee-aantallen werken door in de werkgelegenheid, waardoor nieuwsorganisaties met circa 377 fte zullen moeten krimpen.
Rien van Beemen, voorzitter van NDP Nieuwsmedia: ‘De toegankelijkheid van nieuwsmedia komt hiermee ernstig onder druk te staan, vooral voor huishoudens met lagere inkomens. Het risico is groot dat veel Nederlanders zullen afhaken, waardoor een belangrijk deel van onze nieuwsvoorziening verdwijnt. Dit heeft niet alleen personele gevolgen bij onze redacties, maar ook inhoudelijke. Vooral kleinere titels worden in hun bestaansrecht bedreigd, wat schadelijk is voor de diversiteit en de controlerende functie van de media.’
Burgers gekant tegen btw-verhoging nieuwsmedia
Niet alleen nieuwsbedrijven, ook burgers blijken grote moeite met de maatregel te hebben. Zes op de tien Nederlanders zijn tegen de maatregel gekant, blijkt uit onderzoek van Ipsos I&O. Slechts 14 procent van de Nederlanders steunt btw-maatregel. Ook kiezers van de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB oordelen negatief: ook zij zijn veel vaker uitgesproken tegen dan vóór de belastingmaatregel. Er bestaan bij tegenstanders grote zorgen over de toegankelijkheid van kwaliteitsmedia voor burgers met lagere inkomens, het voortbestaan van goede journalistieke producties en de gevolgen voor de democratie.
NSC-kiezers in meerderheid zelfs voor btw-verláging
Gemeten naar politieke voorkeur bestaan grotere verschillen, al is er onder geen enkele kiezersgroep een meerderheid te vinden vóór de plannen. Zelfs onder PVV-stemmers, waar de meeste voorstanders te vinden zijn voor de belastingverhoging, is slechts drie op de tien voorstander van de maatregel. Van de coalitiepartijen zijn NSC-kiezers het meest teleurgesteld in de aangekondigde btw-verhoging. Twee derde van hen geeft aan dat nieuws, net als in andere EU-landen, onder het verlaagde btw-tarief zou moeten vallen. Ook geeft een meerderheid van hen zelfs aan in de strijd tegen nepnieuws voorstander te zijn van een verláging van het huidige btw-tarief van 9%.
Van Beemen: ‘Het is onbegrijpelijk dat de coalitiepartijen de toegang tot onafhankelijke nieuwsmedia gaan bemoeilijken. In hun akkoord spraken zij juist met elkaar af de onafhankelijke media te zullen versterken, vanwege de belangrijke rol van de media in de rechtsstaat. In een tijd waarin nepnieuws en desinformatie toenemen, is het cruciaal dat burgers toegang blijven houden tot betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige journalistiek. Deze btw-verhoging doet het tegenovergestelde door financiële barrières op te werpen, vooral voor burgers met een smallere beurs.’
Scenario’s
Aangezien vooraf niet met zekerheid is te zeggen in welke mate nieuwsconsumenten bereid zijn een hogere prijs te betalen, werkte onderzoeksbureau Decisio met verschillende scenario’s. In de meest voor de hand liggende scenario’s voorzien de onderzoekers een omzetkrimp op de lezersmarkt van 10 tot 16 procent voor dagbladen en 13 tot 22 procent voor tijdschriften.
Verhoogd btw-tarief zet Nederland op achterstand in EU
Geen enkel land in de Europese Unie kent een btw-tarief op nieuwsmedia dat in de buurt komt van het voorstel van de coalitiepartijen: in alle andere lidstaten geldt voor dagbladen een verlaagd tarief. In meerdere landen, waaronder België, Denemarken en Ierland, is op dagbladen zelfs een btw-tarief van 0% van toepassing.
Lees hier het onderzoek van Decisio naar de impact van de btw-verhoging
Lees hier het onderzoek van Ipsos I&O naar het draagvlak voor de btw-verhoging
