Het kabinet formuleerde onlangs zijn visie op de Europese wet. De Tweede Kamer moet beslissen of de voorgestelde koers van het kabinet groen licht krijgt.
Zorgen alleen maar toegenomen
NDP Nieuwsmedia uitte kort na de presentatie van de wet haar zorgen over de mogelijke implicaties voor de Nederlandse situatie. Die zorgen zijn eerder toe- dan afgenomen.
Herman Wolswinkel, directeur van NDP Nieuwsmedia: “In een gezonde verhouding tussen overheid en burgers is een strikt onafhankelijke pers cruciaal. We doen helemaal niets af aan de goede intenties van de Media Freedom Act. Maar als de wet ongewijzigd wordt ingevoerd, heeft dat als consequentie dat de Nederlandse geschreven pers met toezicht vanuit de overheid te maken krijgt. Dat is een fundamentele verandering. Daaraan tornen is – ook bij goede intenties – wat ons betreft onwenselijk en onverstandig.”
Europese Mediaraad
In gesprekken met juridische experts op het terrein van persvrijheid en Europees recht is NDP Nieuwsmedia duidelijk geworden dat er serieuze juridische bezwaren kleven aan het Europese voorstel. Zo komt de geschreven journalistiek voor bepaalde aspecten onder toezicht van een Europese Mediaraad, waarin nota bene ook de Europese Commissie zelf zitting heeft.
Ook moet Nederland straks aan de Europese Commissie rapporteren of Nederlandse nieuwsmedia opvolging geven aan Europese aanbevelingen over de inrichting van nieuwsorganisaties. Bij onvoldoende opvolging behoudt de Commissie zich het recht voor actie te ondernemen.
Daarnaast moeten overnames in de mediasector voortaan worden getoetst op de impact op pluriformiteit. Maar omdat pluriformiteit al snel de inhoud van journalistieke publicaties raakt, hebben Nederlandse toezichthouders zich daar altijd verre van gehouden, doorgaans onder verwijzing naar artikel 7 van de Grondwet.
Dat de Europese Commissie bovendien naar het argument van de interne markt grijpt om regulering van nieuwsmedia te rechtvaardigen, is eveneens te betwisten.
Artikel 7 Grondwet
Eenmaal aangenomen Europese wetgeving gaat boven de Nederlandse Grondwet. NDP Nieuwsmedia is verrast dat het kabinet in zijn beoordeling van de Media Freedom Act stelt dat de wet de Nederlandse Grondwet niet raakt, zonder dat daar een grondige onderbouwing voor wordt gegeven.
Wolswinkel: “We missen onderbouwing en reflectie in de visie van het kabinet. Als zoiets elementairs als onze Nederlandse traditie van persvrijheid ondergeschikt wordt gemaakt aan Europese wetgeving, is wat ons betreft een fundamenteel debat op zijn plaats. Goede bedoelingen en positieve inschattingen moeten niet de doorslag geven. Is de grondslag wel houdbaar? Wat zetten we in Nederland qua persvrijheid op het spel? Wat zijn de implicaties van de wet op nieuwsvloeren van redacties?”
Zorgvuldigheid moet voorop staan
De Media Freedom Act bevat een aantal positieve voorstellen en pakt positief uit voor met name Midden- en Oost-Europese lidstaten. Maar NDP Nieuwsmedia roept Kamerleden op om óók de mogelijk negatieve impact op de sterke Nederlandse traditie van persvrijheid in ogenschouw te nemen en te zoeken naar wegen die de impact op de Nederlandse traditie beperken. Wolswinkel: “Grondrechten ondergeschikt maken aan Europese wetgeving kan maar één keer – en moet zorgvuldig gebeuren.”