Op 24 maart bereikten de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers een akkoord over de Digital Markets Act. Met dwingende bepalingen eist de EU voortaan eerlijker marktgedrag van de grote platforms.
Waar de Europese mededingingstoezichthouder altijd pas achteraf ingrijpt, heeft de EU met de DMA voortaan een instrument in handen om vóóraf goed gedrag van de platforms af te dwingen. Het zou daardoor minder vaak tot situaties van misbruik van marktpositie door de online platforms moeten leiden.
Big tech in het vizier
De DMA richt zicht op de grootste techbedrijven. Om als zogenaamde ‘poortwachter’ aangemerkt te worden moet een onderneming €75 miljard waard zijn of een jaarlijkse omzet van € 7,5 miljard genereren en specifieke diensten aanbieden zoals browsers, sociale media of advertentiediensten. Google, Apple en Meta voldoen aan deze criteria.
Soepeler beleid appstores
De DMA pakt onder meer de positie van big tech bij de appstores aan. Appaanbieders zoals nieuwsuitgevers zijn niet langer verplicht het betaalsysteem van Apple of Google te gebruiken, maar kunnen een alternatief betaalsysteem hanteren. Ook mag een aanbieder een gebruiker van een app rechtstreeks aanbiedingen doen, buiten de poortwachter om.
Transparantere online advertentieketen
Wat de Europese wetgever betreft, wint de nu nog ondoorzichtige online advertentieketen met de DMA fors aan transparantie. Uitgevers en adverteerders krijgen straks toegang tot relevante data, onder andere over betaalde vergoedingen. Meer transparantie zou de kosten van advertentiediensten van de grote platforms moeten drukken, wat uitgevers en adverteerders ten goede moet komen.
Bovendien mogen poortwachters persoonsgegevens die via hun verschillende diensten vergaard zijn, niet zonder meer combineren en gebruiken voor gerichte reclame. Daarvoor is expliciete toestemming van de gebruiker vereist.
Eerlijke, redelijke voorwaarden
Een algemene, maar in potentie belangrijke verplichting gaat gelden voor toegang van zakelijke gebruikers tot appstores, zoekmachines en sociale media. De DMA verplicht poortwachters daarvoor ‘eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden’ te hanteren, die aan een toets van de Europese Commissie zijn onderworpen. Deze uitgangspunten zijn voor nieuwsuitgevers onder meer van belang als platforms content overnemen of toegang moeten geven tot advertentiedata.
Inzet van nieuwsuitgevers
In het wetgevingstraject hebben nieuwsuitgevers, onder meer verenigd in News Media Europe, ingezet op aanscherpingen van de DMA om meer diensten aan zwaardere eisen te laten voldoen. In het finale akkoord zijn ook browsers en voicediensten onder de reikwijdte van de DMA gebracht. De transparantieverplichtingen voor de online advertentiediensten van de platforms zijn verscherpt. En de verplichting tot eerlijke en niet-discriminerende voorwaarden wordt op meer platformdiensten van toepassing.
Handhaving is cruciaal
Met de DMA dwingt de Europese Unie de grote platforms tot eerlijker marktgedrag. Of big tech zich daadwerkelijk eerlijker gaat gedragen, is afhankelijk van de kwaliteit van de handhaving door de EU. Daarom riep de Europese koepelorganisatie van NDP Nieuwsmedia, News Media Europe, na het bereiken van het DMA-akkoord direct op tot strikte naleving en handhaving van de nieuwe wet.
DMA treedt nog dit jaar in werking
De DMA treedt vermoedelijk dit najaar in werking. Daarna hebben de grote platforms nog een half jaar de tijd om zich te conformeren aan de nieuwe regels. Vervolgens kan de Europese Commissie handhavend optreden. Boetes die de Commissie mag opleggen kunnen oplopen tot 20 procent van de jaaromzet.
