Jaarverslag 2020
De nieuwsbedrijven speelden in op de sterke informatiebehoefte van de burger. Onder de invloed van de pandemie gingen Nederlanders massaal bij de onafhankelijke media op zoek naar betrouwbare informatie en duiding. Als reactie op de niet geverifieerde berichten op social media, gaven zij de voorkeur aan gevalideerd en kwalitatief hoogwaardig nieuws.
Online nieuws fors meer gelezen
Het bezoek aan online nieuwsmedia groeide in 2020 explosief. Dagbladsites en nieuwssites als Nu.nl, RTLNieuws.nl en BNR.nl. trokken dagelijks gemiddeld 25 procent meer bezoekers. Ook de lineaire tv-uitzendingen trokken beduidend meer publiek. Het aantal kijkers van het Half Acht Nieuws van RTL Nieuws was vorig jaar gemiddeld 25 procent hoger dan het jaar ervoor. De nieuwsuitzendingen rond de persconferenties over corona trokken lineair en via apps miljoenen kijkers.
Het toegenomen thuiswerken had invloed op het luistergedrag van nieuwsvolgers. De piekuren in de spits namen af en er werd meer geluisterd naar digitale audio en podcasts.
Meer lezers en meer omzet
Ook het bereik van gedrukte nieuwsmedia is gestegen. Het aantal betalende lezers van kranten nam flink toe, met name bij de digitale edities (+36%) en de premium artikelen (+154%). Nieuwsbedrijven wisten hierdoor de omzet van hun dagbladen in 2020 op peil te houden. De omzet bij nieuwsbedrijven van kranten steeg licht en kwam uit op € 1,1 miljard (+0,9%).
Deze stijging is vooral te danken aan de omzetstijging op de consumentenmarkt. De advertentiemarkt zakte vanaf de eerste lockdown in en herstelde in de tweede helft van 2020 niet meer. De omzet uit advertenties daalde in 2020 met ruim 9 procent.
Digitale abonnementen
Tegen de gelijkmatige trend in steeg de omzet op de lezersmarkt. De lezersmarktomzet nam met ruim 3 procent toe, de ingezakte losse verkoop ten spijt. Door de vele winkelsluitingen door de lockdowns slonk het aantal verkooppunten van kranten sterk.
De al ingezette digitalisering van de lezersmarkt kwam in 2020 in een stroomversnelling. De digitale nieuwsabonnementen groeiden met maar liefst 44 procent. Ook de print- en hybride abonnementen namen licht toe. Omdat inmiddels 81 procent van de omzet behaald wordt op de consumentenmarkt, was deze inkomstenstijging ruimschoots voldoende om de sterk teruggelopen advertentieomzet (-9%) te compenseren.
Nederland positieve uitzondering
De lichte omzetstijging van de Nederlandse nieuwsmedia staat in schril contrast tot het mondiale beeld. Volgens World Press Trends van WAN-IFRA was wereldwijd slechts 17 procent van de nieuwsbedrijven in staat om 2020 positief af te sluiten. Mondiaal boekte de sector een verlies van gemiddeld 11 procent. Met name de ingezakte advertentiemarkt (-19,5%) raakte de nieuwsbedrijven hard.
Anders dan in Nederland, waar de werkgelegenheid op peil bleef, waren nieuwsbedrijven elders door het omzetverlies genoodzaakt het aantal personeelsleden te reduceren. Gemiddeld ging in 2020 mondiaal 4,4 procent van de banen verloren.
Reader first
Ook in andere werelddelen zetten uitgevers in op digitale producten en een reader first-strategie. Nederland is in deze ontwikkeling een van de voorlopers. Uitgevers in andere landen zijn nog vaak sterk afhankelijk van omzet uit printreclame en de losse verkoop van kranten.
Uitdagende markten
Nieuwsbedrijven in Nederland verwachten voor 2021 een lichte stijging van de omzet (+1%). Het zijn opnieuw de digitale producten die voor groei moeten zorgen. Toch zijn er grote uitdagingen bij de digitale activiteiten.
Op de lezersmarkt zou er na de uitzonderlijke nieuwshonger van 2020 een zekere nieuwsmoeheid kunnen ontstaan. Uitgevers zullen dan met meer reguliere nieuwscontent betalende abonnees moeten behouden en werven.
Op de advertentiemarkt stuiten de nieuwsbedrijven op krachtige concurrentie van de techreuzen, die inmiddels ruim driekwart van de digitale reclamemarkt opeisen. Ook de technische wijzigingen die de platforms doorvoeren, stellen de uitgevers voor uitdagingen.
